Obowiązek opłaty podatku VAT dotyczy każdej osoby, która wprowadziła w obrót prawny fakturę VAT, w której wykazana została kwota podatku (powód nieprawidłowego wystawienia faktury nie jest ważny). W deklaracji VAT nie uwzględnia się zatem “pustych” faktur, w przypadku jednak gdy tak się stanie niezbędna jest korekta deklaracji. Wyjątkiem jest zawyżenie podatku VAT – w takim przypadku nie mamy podstaw aby takiej korekty dokonać, w myśl interpretacji Ministra Finansów.
Do zapłaty podatku zobowiązane są, na podstawie art. 108 ust. 1 ustawy o VAT, osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej lub osoby fizyczne wystawiające fakturę, w której kwotę tego podatku wykazano.
Najprościej rozumieć ww. przepis, iż nieważne są okoliczności wystawienia faktury, ważne jest natomiast opłacenie wykazanej na niej kwoty podatku. Tym samym kwoty z wykazaną kwotą podatku VAT, wprowadzone do obrotu prawnego powodują, iż konieczne jest zapłacenie tego podatku. Istotą tego obowiązku jest fakt, iż właśnie faktura w systemie podatku VAT jest dokumentem, będącym dla podatnika podstawą do obniżenia podatku należnego, a także do zwrotu różnicy podatku.
W przypadku gdy wystawiona zostanie faktura, która nie dokumentuje faktycznego zdarzenia gospodarczego, bez względu na to jak zostanie ujęta w rejestrach prowadzonych do celu rozliczania podatku od towarów i usług, skutkuje to już zaistnieniem obowiązków wynikających z art. 108 ust. 1 ww. ustawy o podatku od towarów i usług.
Tym samym, każda osoba, która wprowadziła do obrotu prawnego fakturę z wykazaną na niej kwotą podatku (nie ma znaczenia powód wystawienia faktury nieprawidłowo) ma obowiązek zapłaty podatku VAT, który został na niej wykazany.
Zapłata podatku, który został uwidoczniony na podatku VAT jest obowiązkowa.
Potwierdzenie takiego stanu rzeczy odnajdujemy w orzecznictwie sądów administracyjnych, jego prawidłowość potwierdza także orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. Istnieją także przypadki, w których Trybunał nie kwestionował zapłaty wykazanej kwoty podatku, do której zobowiązany był wystawca faktury. Nie miało w tych przypadkach znaczenia, że kwoty wykazane na fakturze nie mogły być uznany za stawki podatku VAT.
Warto zauważyć, że art. 108 ustawy o VAT, jak i niemal identyczny art. 203 Dyrektywy 2006/112/WE, mają charakter sankcyjno-prewencyjny. Służy od w celu zapobiegania nadużyciom, dokonywanym w systemie VAT. Stosowany jest także z uwzględnieniem analizy, czy w przypadku zaistnienia sytuacji skutkiem wystawienia faktury, o której mówią przepisy, istnieje ryzyko obniżenia wpływów z tytuł€ podatków, w myśl zasady neutralności podatku od towarów i usług.
„Puste” faktury nie mogą być zatem uwzględniane w deklaracjach VAT. Stan taki jest zgodny z obowiązującą linią orzecznictwa sądów administracyjnych. Istotna jest również ocena Departamentu Podatku od Towarów i Usług Ministerstwa Finansów. Oto bowiem, kiedy podatnik wystawia „fikcyjną” fakturę, a następnie dokonuje zaewidencjonowania jej w rejestrze sprzedaży (który prowadzony jest na potrzebę podatku VAT), a rozliczył już należny podatek VAT wynikający z faktur , musi dokonać korekty deklaracji i odrębnie rozliczyć podatek VAT z faktur tych wynikający, zgodnie z art. 108 ustawy o VAT.
Czym jest pusta faktura VAT?
W przypadku, gdy podatek VAT zostanie zawyżony, Departament Podatku od Towarów i Usług Ministerstwa Finansów stwierdził, że sytuację należy interpretować odmiennie.
I tak w przypadku, gdy transakcja taka już wystąpi nie ma podstaw, aby z rozliczenia deklaracyjnego ją wyłączyć. Co ciekawe, w przypadku takim przewidziano tryb korekty, odrębny dla takiej konkretnej sytuacji. W myśl ustawy o VAT podatnik może dokonać zmniejszenia podatku należnego dopiero w momencie, kiedy uprzednio wystawił fakturę korygującą i posiada już potwierdzenie otrzymania korekty faktury przez nabywcę towaru lub usługi, dla którego ją wystawiono.
O wyłączenie takich transakcji nie ma mowy, muszą one także zostać zawarte w deklaracji. Nie należy także kwestionować odliczeń z takich faktur, tzn. takich, z których został zawyżony podatek należny. W przypadku bowiem, gdy nabywca otrzymuje korektę faktury obowiązany jest tym samym aby kwotę podatku naliczonego zmniejszyć, za okres, w którym otrzymał korektę owej faktury.
W przypadku zaś, gdy podatnik dokonać chce zapłaty kwoty podatku, powołując na podstawę prawną art. 108 ustawy o podatkach od towarów i usług, dla ewidencji kwoty wykorzystywany jest dokument ZOB-D, w systemie POLTAX. Jeśli wpłata nie została dokonana po wystawieniu faktury, a decyzja organu podatkowego jest podstawą określającą należną wysokość podatku, stosuje się dokument ZOB-PO.
Stosowanie przepisów art. 108 ustawy o VAT wskazuje na liczne problemy. W tym celu Departament Podatku od Towarów i Usług MF podjął się prac analitycznych w celu zaprowadzenia zmian ujednolicających i upraszczających rozliczanie podatku na podstawie ww. artykułu.
